Religijski identitet kroz prizmu virtuelnog predstavljanja
Petnjica je gradsko naselje u Gornjem Bihoru i administrativno središte istoimene opštine, koja zahvata površinu od 173 km². Smještena je u sjeveroistočnom dijelu Crne Gore, odnosno u crnogorskom dijelu regije Sandžak. Od Berana je udaljena 17 km, od Rožaja 24 km, od Bijelog Polja 30 km i od Tutina 35 km. Petnjički kraj čini 26 sela i 3 zaseoka.
Petnjica je staro naselje koje se razvilo u ravni s obje strane rječice Popče, ali se njegovo ime u istorijskim izvorima javlja tek 1571. godine. Smatra se da je ime dobila po pećinama koje se nalaze u okolini. Zbog svog povoljnog geografskog položaja i saobraćajnih veza, kontinuitet stanovništva na ovom području nije se prekidao. Intenzivnije naseljavanje Petnjice započelo je krajem XVII i u prvoj polovini XVIII vijeka kada je, najvjerovatnije, tu izgrađena džamija, koja je do naših dana ostala simbol ovog mjesta i kao takva našla svoje mjesto na savremenom grbu ovog naselja.
Petnjički kraj je kraj sa dugom tradicijom i u pogledu obrazovanja njegove mladeži. U vrijeme osmanske dominacije, kada su postojale vjerske škole, mladići iz petničkog kraja su se obrazovali u gradskim centrima u okolini, među kojima su samo rijetki imali privilegiju da upoznaju i život prijestonog Istanbula. Jedan broj mladića se u međuratnom periodu obrazovao i na Velikoj medresi kralja Aleksandra u Skoplju. Iz tih redova ponikli su i značajni revolucionari iz petnjičkog kraja poput braće Adrović (Mahmut i Sabit), zatim braće Hodžić, uz koje treba spomenuti i Rada Prelevića.Ovo naselje je uglavnom naseljeno Bošnjacima (prema popisu iz 2003. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
Izvor: Radio Petnjica
Petnjica je opština u Crnoj Gori koja ima bogatu istoriju i kulturnu baštinu, uključujući i značajan broj džamija. Mnoge od ovih džamija datiraju iz perioda osmanske vladavine, kada je Islam postao dominantna religija u ovom delu Balkana. U Petnjici se može naći nekoliko džamija koje su i kulturne i verske znamenitosti, a mnoge od njih imaju i značajnu arhitektonsku vrednost.Adnanova džamija u Vrbici. Izgrađena je 1996. Vakifi džamije bili su braća Esad, Refik i Rifat Tiganj. Od pratećih objekata, džamija ima abdesthanu i šadrvan. U džamiji se klanjaju samo teravije.
Džamija na Savin Boru
Džamija je izgrađena 1991, a munara 1998. Vakifi džamije bili su džemat i Musa Rastoder (plac). Od pratećih objekata, džamija ima abdesthanu. U džamiji se klanjaju džume i teravije.
Džamija u Kalici
Izgrađena je 1996. Vakifi džamije bili su džemat i Bećir Osmanović (plac). Od pratećih objekata, džamija ima abdesthanu. Džamija je aktivna tokom ramazana.
Džamija u Murovcu
Izgrađena je 1997. Vakif džamije bio je džemat. Od pratećih objekata, džamija ima abdesthanu. U džamiji se klanjaju samo teravije.
Džamija u Petnjici
Izgrađena je u prvoj polovini 18. vijeka, a obnovljena je 1903. Vakif džamije bio je džemat. Od pratećih objekata, džamija ima abdesthanu, šadrvan, česmu i imamsku kuću. U džamiji se obavljaju svi dnevni namazi.
Džamija u Trpezima
Izgrađena je 1990. Vakifi džamije bili su džemat i Salih Skenderović (plac). Od pratećih objekata, džamija ima gasulhanu i abdesthanu. U džamiji se klanjaju samo teravije.
Džamija u Vrševu
Izgradnja džamije započela je 1997. i trajala je nekoliko godina. Vakifi džamije bili su džemat i Murat Hajdarpašić (plac). Od pratećih objekata, džamija ima gasulhanu, abdesthanu i mektebske učionice. U džamiji se klanjaju samo teravije.
Centralna džamija u Petnjici je jedna od ključnih verskih građevina u ovom crnogorskom mestu. Nalazi se u opštini Petnjica, koja je poznata po svom bogatom kulturnom nasleđu i istoriji. Džamija služi kao centar za verske aktivnosti muslimanske zajednice, gde se održavaju redovne molitve, verske pouke, kao i različiti kulturni i društveni događaji.
Petnjica je pretežno naseljena Bošnjacima, koji su većinsko stanovništvo u ovom kraju. Centralna džamija ima veliku istorijsku i kulturnu vrednost za ovu zajednicu. Džamija je često mesto okupljanja i zajedničkog života, i igra značajnu ulogu u očuvanju tradicije i identiteta lokalnog stanovništva.
Istorijski pregled
Izgrađena je u periodu kada su mnoge džamije podizane širom Balkana, posebno tokom osmanskog perioda. Ova džamija predstavlja spoj tradicionalne islamske arhitekture i lokalnih građevinskih stilova. Njena arhitektonska forma često uključuje prepoznatljive elemente kao što su minaret, kupola i prostrana unutrašnjost pogodna za zajedničke molitve.
Kulturni i društveni značaj
Osim verskih funkcija, džamija služi i kao mesto okupljanja i društvene interakcije. U Petnjici se redovno održavaju verske pouke, seminari, kulturni događaji i humanitarne akcije koje organizuje zajednica. Tokom Ramazana, džamija postaje centralno mesto okupljanja vernika gde se organizuju iftari i zajedničke molitve. Takođe, petkom se održava džuma-namaz, koji okuplja veliki broj vernika.
Arhitektura
Džamija je građena od lokalnih materijala, a njena unutrašnjost je ukrašena arabeskama i tradicionalnim islamskim kaligrafskim natpisima. Minaret džamije je visok i predstavlja prepoznatljiv element u pejzažu Petnjice. Unutrašnjost je prostrana i svetla, sa velikim brojem prozora koji omogućavaju prirodno osvetljenje.
Edukativna uloga
Osim verskih aktivnosti, u džamiji se organizuju i edukativni programi za decu i odrasle. Islamske pouke, kursevi arapskog jezika, kao i različiti kulturni i edukativni programi igraju važnu ulogu u očuvanju verskog i kulturnog identiteta lokalne zajednice.
Turistički potencijal
Centralna džamija u Petnjici privlači pažnju i turista koji žele da saznaju više o istoriji i kulturi ovog kraja. Posetioci imaju priliku da istraže arhitekturu džamije, kao i da se upoznaju sa lokalnim običajima i tradicijama.
